Barman

مشخصات گیاه‌شناسی حنا

مشخصات گیاه‌شناسی حنا

حنا با نام علمی (Lawsonia inermis) از خانواده لیتراسه (Lythraceae)، گياهي چند ساله، گلدار و از نهانزادگان بوده و شامل 370 گونه و 24 جنس است. حنا گياهي درختچه‌اي با ارتفاع 2-2.5 متر و داراي چوب سختي است كه شاخه‌هاي آن متقابل، استوانه‌اي اغلب خاردار و باريك هستند. برگ‌هاي آن كامل، فاقد برگچه، بيضي شكل و نوك تيز بوده و داراي دمبرگ كوتاه و نوك تيز مي‌باشد. پهنك برگ آن در كناره غالبا پيچ خورده و به سمت پايين است. ريشه حنا به رنگ قرمز تيره داراي طعمي تلخ مي‌باشد كه در طب از آن استفاده مي‌شود. گل آذين حنا به صورت انتهايي و خوشه با گل‌هايي كوچك، خوشبو، مجتمع و به رنگ سفيد مايل به خاكستري است كه در بعضي نژادها به رنگ سرخ نيز ديده شده است.

کاشت

حنا گیاهی مقاوم به خشكي بوده و سازگار با مناطق گرم و خشك است و در مناطقي با دماي 30 تا 35 درجه سانتي‌گراد در تابستان و باران ساليانه  0.2 تا 4.2 متر وpH  خاك 4.3-8  رشد مي‌كند. كشت آن بيشتر در زمين‌هاي شني و رسي كه با كود حاصلخيز شده باشند انجام مي‌شود. حنا معمولا در مقابل تغييرات جوي حساس است به گونه‌اي كه در اثر تغييرات درجه حرارت برگ‌هاي آن تغيير رنگ داده و سفيد مي‌شوند. همچنين حنا در مقابل سرماي زياد نيز مقاوم نبوده و سرما باعث از بين رفتن ريشه آن مي‌شود.جهت برداشت محصول مرغوب و ازدياد و طول عمر مزرعه حنا و همچنين بالا بردن كيفيت و كميت محصول در مناطق حناكاري ابتدا بذر حنا را در خزانه كشت و سپس نهال‌ها را به زمين اصلي منتقل مي‌كنند.

داشت

آبياري زمين اصلي و نشأ كاري بايستي هر روزه انجام گيرد تا نشاها كاملا سبز شوند و اين دوره بسته به شرايط جوي (سردي و گرمي هوا ) 10 تا 15 روز طول مي‌كشد. پس از سبز شدن نهال‌ها، آبياري به 6 تا 7 روز يكبار تقليل پيدا كرده و تا زمان اولين برداشت محصول ادامه مي‌يابد در اين مرحله حنا به آب زيادي نياز داشته و در صورت كمبود آب، برگ‌ها به زردي مي‌گرايد.

به دليل چند ساله بودن گياه حنا، تهيه زمين اصلي بايد با دقت زياد انجام گيرد. براي اين منظور در پائيز زمين را شخم عميق زده و در زمستان به حال خود نگه مي‌دارند. به منظور بهبود خواص فيزيكي و حفظ رطوبت خاك و نفوذ بهتر ريشه، در سال اول كاشت حدود 8 تن كود حيواني در هر هكتار مصرف مي‌شود كه نصف آن را در ارديبهشت ماه و نصف ديگر را در مرداد ماه به زمين مي‌دهند. اين ميزان در سال‌هاي بعدي به ميزان 10-15 تن در هكتار مي‌رسد كه يك سوم آن در ارديبهشت ماه و دوسوم باقي‌مانده در مرداد ماه به مصرف مي‌رسد. براي بالا بردن كميت و كيفيت محصول 100-150 كيلوگرم در هكتار كود ازته در خرداد ماه نيز توصيه مي‌شود.

برداشت

زمان و نحوه برداشت صحيح محصول در كيفيت و كميت حناي توليدي موثر بوده و معمولاً برداشت محصول در سال اول دو نوبت به ترتيب در اواخر تير ماه و در آبان ماه صورت مي‌گيرد. از سال دوم تعداد چين‌هاي ساليانه به سه مرتبه افزايش يافته و به ترتيب در تير ماه، شهريور ماه و نيمه دوم آبان ماه انجام مي‌شود. برگ‌هاي چيده شده حنا را خشك و از چوب جدا نموده و آن‌ها را جمع آوري و به كارگاه‌هاي حناسايي منتقل مي‌كنند. متوسط توليد محصول حنا 1500 تا 2500 كيلوگرم در هكتار است كه بيشتر مربوط به چين اول بوده و معمولاً ميزان برداشت در چين‌هاي دوم و سوم كمتر است. میانگین عملکرد یا وزن محصول برگ حنا در برداشت مرداد ماه بیشتر از برداشت آبان ماه بوده و به طورکلی متوسط عملکرد 1.5 تن در هکتار برآورد می‌شود.